Юрмала
Відзэмэ, Латвія, лістапад 2017
Google Мапы, Яндэкс.Мапы
Сьветлавы дзень у канцы лістапада ўжо кароткі, таму я адразу, нікуды не заяжджаючы, паехаў у Юрмалу, якая ад аэрапорта знаходзіцца ў 20 хвілінах язды. У навакольлі Рыґі дарогі ўсе шматпалосныя і з падзельнікам, праўда, абмежаваньне стаіць 90 км/гад. Заўтра 18 лістапада, калі ў Латвіі адзначаецца галоўнае дзяржаўнае сьвята — Дзень незалежнасьці. Таму ўсё ўпрыгожана сьцягамі.
У цёплую пару году ўезд у Юрмалу платны, але цяпер усё тэрміналы аплаты закрытыя чахламі.
У перакладзе з латыскай «Jūrmala» перакладаецца як «узмор’е» (даслоўна — «марскі край»). На горад яна ня вельмі падобная — гэта хутчэй мноства маленькіх пасёлкаў, што выцягнуліся на 30 кілямэтраў уздоўж узьбярэжжа Рыскага заліву. Шчыльнасьць насельніцтва нізкая, забудова пераважна малапавярховая.
Уздоўж гарадкоў ідзе чыгунка. Ветка цягнецца да самага Вэнтсьпілса, але большасьць электрычак ідзе да Тукумса. Дзякуючы ім дабрацца ў Юрмалу з Рыґі вельмі лёгка.
У маім дзяцінстве мы езьдзілі сюды даволі часта. На татавай машыне прыязджалі ў Яункемэры, спыняліся каля кафэ «Няптун» і йшлі шпацыраваць. Яункемэры знаходзяцца на іншым канцы Юрмалы, дзе амаль усё пакрыта хваёвым лесам і забудовы амаль няма. Туды я гэтага разу не дабраўся (далёка і часу мала). Калі бацькі разьвяліся, і тата зьехаў у Расею, мы сталі езьдзіць з мамай на электрычцы. Мы прыязджалі ў Булдуры — гэтая станцыя найбліжэйшая да Рыґі. Каля яе я гэтага разу й спыніўся.
На кожнай станцыі вісіць табло, якое паказвае, калі прыйдуць наступныя цягнікі. Зручна. Табло не зламанае, проста лямпачкі хутка мігочуць, вока гэтага высокачашчыннага мігаценьня не заўважае, а вось на фота гэта добра прыкметна. Насамрэч час паказаны 13:08.
«Прыбяры тэлефон і жыві!». Слова «atmest» таксама можа пазначаць «адкідаць», «адкладаць», «адмаўляцца ад», так што фраза гучыць нават па-філязоўску.
Пераход праз шляхі абгароджаны турнікетамі (каб пешаход і асабліва раварыст замарудзіліся і ня выскачылі пад цягнік).
У цэлым Юрмала стала нашмат лепшай, чым была, тут стала нашмат добраўпарадкаваней.
Дарогі адрамантаваныя, амаль усюды акуратныя тратуары.
Хоць шмат дзе захавалася плітка, пакладзеная яшчэ за савецкім часам.
Некалькі разоў сустракаліся нядрэнныя дзіцячыя пляцоўкі.
Навогул цывілізацыя.
Сустракаецца шмат роварных стаянак, а таксама роварапракаты.
Па горадзе расстаўленыя вось такія платныя прыбіральні (праўда, цяпер шматлікія зачыненыя). Зрабіць свае справы каштуе
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
.
Асноўнае зьмяненьне — пабудавана вельмі шмат новага жыльля. Кватэры здаюцца курортнікам, а таксама прадаюцца. Юрмала лічыцца прэстыжным месцам для жыцьця, але мяркуючы па пустыннасьці, прапанова перавышае попыт. Прыкладна такое ж можна было ўбачыць у Сочы — там таксама шмат «элітных» жылых комплексаў, дзе большасьць кватэраў стаяць пустыя.
Жыльлё, дарэчы, добрае. У пляне архітэктуры і ўладкаваньня прыдамавых участкаў не адрозьніць ад Скандынавіі. Але кошты на яго не для людзей зь сярэднім даходам. Кватэры ў такіх дамах пачынаюцца ад
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
, для иностранцев —Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
.
У новабудоўлі на першай лініі ад мора кватэра ў 100 квадратаў абыйдзецца ў
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
.
Усе аб’явы аб продажы нерухомасьці прадубляваныя на расейскай, але не таму, што клапоцяцца пра мясцовыя рускамоўных, а таму што вялікі адсотак мэтавай аўдыторыі гэтых аб’яваў складаюць расіяне. У 2010 годзе ў моцна пацярпелай ад эканамічнага крызісу Латвіі быў прыняты закон, згодна зь якім купля жыльля ад
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
(а ў правінцыі — адПамылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
) давала права на часовы від на жыхарства (з магчымасьцю пазьней атрымаць сталы). Закон быў арыентаваны ў першую чаргу на расіян (бо ён па сутнасьці даваў легальную магчымасьць пераехаць у Эўразьвяз), і па зразумелых прычынах выклікаў незадаволенасьць у нацыяналістаў. Але ва ўмовах крызісу грошы былі важнейшыя. Нацыяналісты, аднак, не здаваліся, працягваючы ўсяляк супраціўляцца. У 2014 годзе іх намаганьнямі мінімальную цану паднялі даПамылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
, у 2017 годзе ўвялі патрабаваньне штогод выплачваць за ЧВЖПамылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
. На сёньняшні дзень праграма фактычна перастала працаваць.
Грамадзянам жа Латвіі, што жадаюць купіць кватэру ў Юрмале, ёсьць таньнейшыя варыянты. Кватэру плошчай 50 мэтраў можна купіць за
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
. Праўда, будынкі будуць прыкладна такімі, а да мора давядзецца прагуляцца.
У Юрмале жывуць мясцовыя багатыры.
Нягледзячы на высокі кошт зямлі, сустракаецца занядбанка.
Або такі даўгабуд. Навогул у Латвіі пэрыядычна сустракаюцца недабудаваныя тыпавыя савецкія шматпавярхоўкі, якія пачалі будаваць, пасьля незалежнасьці кінулі, і цяпер яны шмат гадоў стаяць у такім выглядзе.
Старая архітэктура — зґрабныя драўляныя будынкі.
Старая царква.
Дэталь, што найбольш часта сустракаецца — вось такая вежка на рагу будынка.
Цэны на невялікія хаты таксама пачынаюцца ад
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
, хаця залежыць ад стану хаты і ейнага распалажэньня.
Але за такую суму хата будзе зусім старой і будзе патрабаваць значных укладаньняў.
Недахопаў таксама хапае.
Некаторыя дарогі залатаныя, сустракаюцца лужыны і ачагі бруду.
Навогул характэрная для ўсходняй Эўропы рэч — галоўная вуліца прыгожая і добраўпарадкаваная, але варта павярнуць на суседнюю, і ўражаньне зусім іншае.
Цэнтр гораду знаходзіцца паміж станцыямі Ма́ёры і Дзінтары. Тут праходзіць галоўная пешаходная вуліца з рэстаранамі і сув'нірнымі крамамі. Раней я тут ніколі не бываў, і нават ня ведаў, што ў Юрмале такое ёсьць.
У Маёры ўсталяваны помнік Лачплесісу, легендарнаму герою латыскіх народных паданьняў. Лачплесіс сымбалізуе адважнага ваяра, што ачышчае зямлю ад захопнікаў, таму помнікі яму сустракаюцца вельмі часта. Ягоны барэльеф, напрыклад, ёсьць на помніку Свабоды ў Рызе.
Знакамітая канцэртная зала «Дзінтары». Раней тут праводзіўся фэстываль «Голосящий КиВиН» і конкурс «Новая Волна», але пасьля пагаршэньня адносінаў з захадам у 2014 годзе расейскія фэстывалі праводзіцца ў Латвіі перасталі.
Вядома ж, галоўныя славутасьці Юрмалы — мора і хваёвы лес, што ідзе ўздоўж яго. Калісьці хвоямі былі пакрытыя ўсе берагі Балтыйскага мора. Менавіта таму яно багатае на бурштын, застылую смалу старажытных іглічных дрэў. Па-латыску бурштын — dzintars (ад гэтага балтыйскага корня паходзіць расейскае слова «янтарь»), так што сэнс назвы мястэчка, канцэртнай залы і латвійскай фірмы па вытворчасьці касмэтыкі вам цяпер зразумелы. Беларускае слова «бурштын» паходзіць ад нямецкага «Bernstein», якое ў сваю чаргу прыйшло зь сярэдненіжненямецкай мовы, дзе bernen — гарэць, а Stein — камень.
Рыскае ўзмор’е — вельмі прыгожая мясцовасьць. Перш чым вы дойдзеце да мора, вам давядзецца некалькі разоў падняцца і спусьціцца з шэрагаў пяшчаных выдмаў, прама на якіх растуць хвоі. Зь дзяцінства знаёмае тое пачуцьцё, калі ты, паднімаючыся на выспу, кожны раз чакаеш убачыць мора, а яно ўсё не паказваецца, з-за чаго чаканьне становіцца ўсё больш хвалюючым.
І вось нарэшце адкрываецца шырокі пяшчаны пляж, перад якім мерна плёскаецца Рыскі заліў. З-за гэтага мора тут вельмі дробнае — вы можаце вельмі далёка адплыць ад берага, а глыбіня ўсё роўна будзе невялікай. Тут ніколі не бывае моцных штармоў, і калі ўдараюць маразы, воды заўсёды замярзаюць на шмат кілямэтраў ад берага.
Уздоўж пляжаў пасьпелі зьявіцца нейкія пабудовы, але нашчасьце, іх ня вельмі шмат.
Як і шмат гадоў таму, тут стаяць арэлі і лаўкі, цяпер зьявіліся нават цэлыя дзіцячыя пляцоўкі.
У гэтым месцы знаходзіўся рэстаран «Jūras pērle» («Марская жамчужына»), адна зь найвядомейшых забаўляльных закладаў СССР. Рэстаран быў вельмі дарагім, меў раскошнае мэню і праграму вар’етэ. Сюды прыязджалі высокія госьці, выступалі вядомыя артысты. Па зразумелых прычынах рэстаран карыстаўся папулярнасьцю таксама і ва ўладальнікаў «непрацоўных» даходаў — фарцоўшчыкаў, спэкулянтаў, цэхавікоў і злачынных элемэнтаў. У перабудоўныя часы ён стаў асабліва папулярным у «братвы». У 1994 годзе ў рэстаране адбыўся пажар. Пасьля гэтага будынак некалькі гадоў стаяў закінутым, а ў 2002 годзе яго зьнесьлі. Цяпер пра яго нагадваюць толькі рэшткі падмурка.
Латвійская паштовая скрыня. Дарэчы, рэдкая рэч, за ўсю паездку іх сустрэлася толькі дзьве штукі.
У старых шматкватэрных дамоў сустракаюцца такія групы скрынак, тое ж самае мы бачылі ў Летуве.
Юрмальскія сьметніцы.
Машына з блатнымі нумарамі. Калі ў Расеі лічыцца крутым мець на нумары аднолькавыя лічбы, то ў Латвіі ты тым круцейшы, чым у цябе гэтых лічбаў менш. У далейшым гэтая заканамернасьць пацьвердзілася — чым даражэй машына, тым менш лічбаў. Адналічбавы нумар удалося сустрэць толькі адзін раз у цэнтры Рыґі, на нейкім Брабусе коштам некалькі сотняў тысяч эўра. Зрэшты, нават калі ты лох з 4 лічбамі, «прыгожыя» колькасьці ўсё адно каціруюцца вышэй.
Санаторый «Belorusija». Як беларусам такая назва? Хоць праз «о», але затое з адной «с», а без канчатку ў латыскай ніяк. Тым больш што па-латыску Беларусь — Baltkrievija, што даслоўна значыць «Белая Расея». Што выбераце?
Даволі незвычайны знак «жылая зона».
Знак пераходу.
Піктаґрама на сьветлафоры стандартная эўрапейская.
На многіх дарогах Латвіі на пераходах усталяваныя такія паласатыя слупы з падсьветкай для пешаходаў.
А палове на чацьвёртую сонца ўжо садзілася.
Каля Маёры рака Ліелупе, што ўпадае ў Рыскі заліў, робіць шырокі выгін. Калі адправіцца ўверх па плыні, вы прыплывяце ў Елґаву.
Ісьці назад да Булдуры, дзе засталася машына, занадта доўга, таму можна пракаціцца на электрычцы. Праехаць дзьве станцыі каштуе
Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(
. Электрычка — усё той жа распрацаваны яшчэ ў васьмідзясятыя гады ЭР2Т вытворчасьці Рыскага вагонабудаўнічага завода (RVR). Заказаў у завода мала, бо ні Латвіі, ні ейным прыбалтыйскім суседзям ня трэба так шмат вагонаў, а больш ніхто іх не купляе. Таму ўжо шмат гадоў завод ледзь зводзіць канцы з канцамі і балянсуе на мяжы закрыцьця.
Унутры вагонаў стала крыху больш камфортны.
У 16 гадзін пачынае цямнець, адпраўляюся ў горад свайго дзяцінства. Ехаць туды ўсяго гадзіну.