Сайт Юрыя Міхеда (a.k.a. juras14)

Шангалы, Малінаўка

Усьцьянскі раён, Архангельская вобласьць, Расея, люты 2008
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

Гл. таксама:
Пасёлак Акцябрскі
Усьцьяны ў 2015 годзе

Шангалы і Акцябрскі з вышыні птушынага палёту (2016 год)

Па традыцыі, напачатку 2008 году я адправіўся ў Архангельскую вобласьць. У мінулым годзе мяне чакаў моцны аблом ў выглядзе зусім не паўночнай надвор'я, але ў гэты раз усё было вельмі добра. «Хораша», думаў я, назіраючы з вакна за краявідамі рускае поўначы, падсьвечанымі зімовым сонцам. Якое, відавочна прачытаўшы мае думкі, вырашыла не зьяўляцца на працягу тыдня. Пачынаўся люты.

 

Шангалы

Шангалы — даволі буйное сяло ва Ўсьцьянскім раёне Архангельскай вобласьці. Гэтую мясцовасьць я таксама магу назваць гістарычнай радзімай, паколькі адсюль паходзяць бацькі маці, і тут у мяне жыве шмат сваякоў.

 

У савецкі час Шангалы былі райцэнтрам, аднак бліжэй да перабудовы яго перанесьлі ў болей зручны для гэтага пасёлак Акцябрскі, што ў 15 хвілінах язды на машыне. Аб мінулым статусе сьведчыць тыповы двухпавярховы дом ўзору пяцідзесятых гадоў, дзе раней размяшчаўся райкам.

 

Большасьць жа дамоў - драўляныя, што на поўначы значна практычней. Па-першае, лесу тут вельмі шмат, і каштуе ён таньней за цэґлу, а па-другое, драўляныя хаты на парадак лепш падыходзяць для мясцовага клімату.

Ёсьць зусім старыя дамы, пабудаваныя яшчэ ў трыццатыя гады, як напрыклад вось гэты трохпавярховы дом зь цікавай традыцыйнай разьбой. Але зручнасьці знаходзяцца на вуліцы.

 

Каб кампэнсаваць адсутнасьць гэтых зручнасьцяў, тут амаль ва ўсіх ёсьць лазьні, засяроджаныя на берагох вадаёмаў.

 

У прынцыпе, у Расеі нікога не зьдзівіш мыцьцём бялізны ў палонцы, нарыхтоўкай дроў або студняй.

 

Зразумела, ёсьць і цалкам камфартабэльнае жыльлё, але ўсё-такі вялікую частку забудовы складаюць прыватныя хаткі, традыцыйныя для рускай сельскай мясцовасьці.

 

 

А тыя, у каго ёсьць грошы, аддаюць перавагу чамусьці болей арыґінальнаму. У гэтага мужыка справы, як відаць, ішлі добра, але потым зьявіліся нейкія праблемы - церам ператварыўся ў даўгабуд.

 

Нават самыя старыя дамы, нягледзячы на адсутнасьць прыбіральняў, аблепленыя спадарожнікавымі антэнамі.

 

Бо са звычайнымі тут можна глядзець толькі «Першы», «Расею» і «Весткі-спорт» (апошняе — зь вельмі дрэнным сыгналем). Весткі-спорт тут вельмі карысны канал, паколькі народ, бяз жартаў, спартовы. Наколькі я зразумеў, мясцовыя лыжнікі часьцяком займаюць усе прызавыя месцы на агульнарасейскіх чэмпіянатах. Што ня дзіўна - ўстанеш а 9 раніцы, выглянешь у вакно, а там на агародах моладзь на ўсю моц трэніруецца.

 

Гэта непадалёк знаходзіцца школа, самы высокі будынак дадзенага населенага пункта. І вучні ходзяць на лыжах на фізкультуры. Фізкультуры бяз лыж на поўначы не ўяўляюць, памятаю адкрытае зьдзіўленьне дзяўчыны зь Севераморска, якая даведалася, што мы на лыжах у школе ніколі не хадзілі.

Незразумела толькі, чаму менавіта па гародах, бо побач са школай ёсьць завалены сьнегам стадыён.

 

Калі верыць знаку, праз дарогу бегаюць інваліды.

 

Шангалы маюць вельмі выцягнутую форму, і цягнуцца ўздоўж даволі доўгай галоўнай вуліцы, якая носіць назву, ані за што не здагадаецеся, вул. Леніна.

 

Такой доўгай, што жыхарам даводзіцца садзіцца на аўтобус, каб дабрацца з аднаго канца сяла ў іншы. Акрамя аўтобуса, па вуліцы Леніна пастаянна і зь вялікай хуткасьцю ганяюць лесавозы. На захад — пустыя, на ўсход — гружаныя хваёвым кругляком. Лесавозы езьдзяць вельмі часта, добра паказваючы, што калі ў Расеі яшчэ нешта засталося, так гэта толькі таму, што першапачаткова яго было вельмі шмат. Толькі убачыўшы такі варварскі маштаб, пачынаеш разумець сэнс фразы «Расея — сыравінная дзяржава».

 

Цэнтр Шангал складаецца з крамаў сучаснага тыпу. Асартымент там, дарэчы, нармальны, толькі ўсё каштуе значна даражэй, чым у Белгарадзе.

 

Яшчэ там ёсьць пара кантор для далучэньня да сотавай сувязі ў асобе ненавіснага мне Мегафона (трэба прызнаць, што Мегафон даволі пісьменна паступаў, пашыраючыся за кошт «нерэнтабэльных» раёнаў краіны. Хоць тут прымае і МТС, з пункту гледжаньня падпісчыкаў Мегафон тут, і шмат дзе яшчэ — манапаліст).

 

Нарэшце, тут ёсьць дом культуры, дзе арґанізоўвае мерапрыемствы жонка майго траюраднага брата, добра дасьведчаная ў мясцовым фальклёры.

 

У ДК ёсьць добры збор рознага старадаўнага начыння з усёй мясцовасьці, што можна адкрыць краязнаўчы музей. А таксама там займаюцца аднаўленьнем старых промыслаў.

 

Вытворчасьць у Шангалах ёсьць, і нават разьвіваецца. Дзевяностыя вельмі цяжка адбіліся на ўсёй краіне, але яшчэ цяжэй яны адбіліся на вёсцы, асабліва ў такіх мясцовасьцях з невысокай шчыльнасьцю насельніцтва і далёка ад цэнтра.

Я бачыў некалькі цэхаў, якія нешта рабілі. Але, падобна, найбольш пэрспэктыўнай галіной тут (зразумела, акрамя высечкі лесу) зьяўляецца турызм.

 

Малінаўка

Малінаўка - вёска, якая знаходзіцца па той бок ракі Усьці ад Шангал. Там прайшло дзяцінства маёй бабулі.

Трапіць туды можна, перайшоўшы праз раку.

 

Калі перайсьці па лёдзе немагчыма, то ёсьць навясны мост, які зьявіўся некалькі гадоў таму, і моцна дапамог жыхарам. Да гэтага трапіць на другі бераг было немагчыма, для гэтага даводзілася праходзіць некалькі кілямэтраў да аўтамабільнага моста.

 

Малінаўка — зімовы курорт. Тут ёсьць лыжная база з добрымі трасамі рознай даўжыні (да дзесяці кілямэтраў) і дзіцяча-юнацкая спартыўная школа, выхаванцы якой, як я ўжо казаў, паказваюць прыстойныя вынікі ня толькі мясцовага, але і агульнарасейскага маштабу. Належнае за гэта трэба аддаць сям'і мясцовых прадпрымальнікаў-мецэнатаў.

 

Лыжня ідзе праз шматвяковую паўночную тайгу. Снег быў так глыбокі, што я мог праваліцца па пояс.

 

Проста казачныя месцы з сапраўднай рускай зімой, інакш не сказаць.

 

Турысты, якія прыяжджаюць сюды, спыняюцца ў турыстычным пасёлку, дзе вельмі цывільна, зручна і абсталявана эўрапейскім узоры. Мне даводзілася адпачываць на падобных зімовых курортах у ЗША, і тут, скажу вам, значна лепш. Пасёлак хутка пашыраецца.

 

Паны адпачываюць самавітыя.

 

І мясцовым дзецям ёсьць чым займацца.

 

А ў студзені таксама адкрылася горналыжная траса. Для экстрэмалаў, вядома, нізкавата, але неспрактыкаваным людзям спадабаецца. Калі аблокі нізка, ад іх адбіваецца сьвятло і здалёк стварае ілюзію паўночнага зьзяньня.

Так што будучыня тут ёсьць.