Ніяґара-Фолс

Правінцыя Антарыё, Канада, лістапад 2012
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

Дзяўчына на рэсэпшане ў кампаніі пракату аўтамабіляў аказалася рускай. Мы з Жорыкам ёй паўсьміхаліся, а калі прыйшлі забіраць машыну, аказалася, што яна зрабіла нам бясплатны апґрэйд, і замест аўтамабіля эканом-кляса мы за тую ж цану ўзялі Додж Авэнджар. Да горада Ніяґара-Фолс, дзе знаходзіцца вадаспад, ад Таронта прыкладна гадзіна язды.

* * *

Рака Ніяґара гэта, па сутнасьці, такі прыродны канал, які нясе ваду паміж двума Вялікіхі азёрамі — з Эры ў Антарыё. За многія тысячагодзьдзі вада падрэзала больш мяккія пароды, утварыўшы абрыў вышынёй 50 мэтраў. У анґельскай мове назва «Niagara Falls» мае множны лік, што больш правільна — вадаспадаў тут некалькі. Вялікі вадаспад зьлева называецца Амэрыканскім, а дробны, што побач зь ім справа — Брайдл-Вэйл («вэлюм нявесты»). Вялікі выгнуты вадаспад справа называецца «Падкова». Паміж імі знаходзіцца Казіны востраў.

Па рацэ праходзіць мяжа двух краін. На фотаздымку зьнізу зьлева знаходзіцца Канада, справа — ЗША. Абодва гарады на двух берагах называюцца аднолькава — Ніяґара-Фолс (амерыканскі знаходзіцца ў штаце Нью-Ёрк, канадзкі — у правінцыі Антарыё). Патрапіць з амэрыканскай часткі ў канадзкую можна на аўтамабілі або пешшу па мосьце.

Эрозія працягваецца на штодзённай аснове. За 12 000 гадоў вадаспад зрушыўся на 7 з паловай кілямэтраў уверх па плыні, і кожны год вада вымывае прыкладна 30 сантымэтраў горнай пароды — напрыклад, край Падковы ў 17 стагодзьдзі быў прамым. У цяперашні час колькасць вады, якая праходзіць праз вадаспад, кантралюецца чалавекам (пабудаваная ГЭС і абвадны канал), і таму эрозія істотна паменшылася (раней вада вымывала каля мэтра штогод). У 1969 Амерыканскі вадаспад быў «зачынены на рамонт» — рака была пушчана ў абыход, а ў месцы спаду былі праведзены маштабныя работы па яго ўмацаваньні.

Як вы, напэўна, ужо заўважылі, вадаспад знаходзіцца з амэрыканскага боку, але глядзець яго лепш з канадзкага — у ЗША максімум што вы зможаце, гэта глянуць на яго збоку з назіральнай пляцоўкі ў цэнтры наступнага фота. Паколькі амэрыканцам ўезд у Канаду бязвізавы, яны могуць пешшу на пару гадзінак схадзіць праз мост і атрымаць асалоду ад віду. А расіяне (і беларусы) так ня могуць, хіба што ў выпадках, калі ў іх у пашпарце таксама ёсьць канадзкая віза і шматразовая амэрыканская. Таму, калі вы хочаце паглядзець вадаспад, настойліва рэкамендую рабіць гэта падчас паездкі па Канадзе. Калі вы прыехалі ў ЗША, то лепш не марнаваць на гэта час.

Над вадаспадам Падкова заўсёды стаіць воднае воблака, з-за якога яго ніколі не відаць цалкам.

Паглядзім бліжэй.

Унізе знаходзіцца платная назіральная пляцоўка і тунэлі, зь якой вадаспад можна паглядзець зблізку. А калі вы любіце лазіць праз агароджы, то і нават і пакранаць рукамі, хоць я гэтага рабіць не рэкамендую, таму што камяні вельмі сьлізкія, і ёсьць верагоднасьць загрымець ўніз.

Сюды я таксама падышоў;-) Наперадзе — імкліва падаючая вада.

За час існаваньня вадаспаду людзі неаднаразова спрабавалі прайсці яго, як пры дапамозе адмысловай падрыхтоўкі, так і без. На Падкове многія забіваліся або калечыліся, але некаторыя здолелі зрабіць гэта бяз шкоды здароўю. А вось Амэрыканскі вадаспад ня змог прайсьці ніхто, таму што яго дно пакрыта камянямі.

Пасьля Каліфорніі мяне пастаянна пераследуе жаданьне фатаґрафавацца самому. Несур’ёзна, трэба адвыкаць.

На знаках, якія забараняюць пералажаньне праз агароджу, у дакладнасьці адлюстраваны яе ўзор.

У начны час канадцы падсьвятляюць вадаспад магутнымі пражэктарамі.

Колер пастаянна мяняецца.

Вось і ўсё, насупраць Ніяґарскага вадаспаду можна паставіць галачку. Але раз ужо мы тут, давайце і горад пагледзьма.

* * *

Каб турысты не зьяжджалі адсюль адразу пасля агляду асноўнай славутасьці, і на канадзкім, і на амэрыканскім баках дазволілі азартныя гульні і адкрылі казіно (у ЗША гуляць можна з 21 года, у Канадзе — з 18), а таксама пабудавалі ўсякія забаўляльныя ўстановы.

Набярэжная. Здаецца, што ідзе дождж, але насамрэч гэта пырскі з вадаспаду, пад якімі можна даволі хутка вымакнуць.

Спэцыяльна для агляду вадаспаду і навакольля з вышыні была пабудавана вежа Скайлон, на якой знаходзіцца назіральная пляцоўка і рэстарацыя, якая круціцца.

Вакол вежы будуюць нейкую драўляную дарожку, падобную на амэрыканскія горкі.

У горадзе некалькі высотак, а ўвогуле ён дробны і аднапавярховы.

Вуліцы.

З-за міжсэзоньня на вуліцах было вельмі пуста, і матэлі выглядалі нейкімі закінутымі, многія ўвогуле былі зачыненыя. Як патлумачыў бармэн ў амаль пустой рэстарацыі ўвечары, у цёплую палову года тут натоўпы народу, у халодную жа гарадок вымірае.

Усе гідранты маюць парадкавы нумар, а таксама спэцыяльны яркі стрыжань, які тырчыць уверх, каб іх можна было знайсьці пасьля моцнага сьнегападу.

Падведзеныя да дома газавыя трубы заўсёды неверагодна складаныя.

Канадзкі знак з клетачкамі.

Канадзкі чалавечак на сьветлафоры.

Урна з сонечнай батарэяй.

Ідучы па вуліцы, мы выпадкова натыкнуліся на аэрадынамічную трубу, і вырашылі ў ёй палётаць. Я падумаў, што з маёй колькасьцю скачкоў і наяўнасьцю папярэдняга вопыту гэта будзе вельмі проста. Усё апынулася зусім ня так. Труба, у якой я лётаў у мінулы раз, адрозьнівалася па канструкцыі — там прастора была цалкам закрытай, таму паляцець з патоку было нельга — сьценкі не давалі. Тут жа вакол яго былі разьмешчаныя маты. У выніку, мяне ўвесь час зносіла з патоку і кідала на маты, прычым інструктар толькі пагаршаў становішча, пастаянна падцягваючы мяне, і зводзячы на нішто мае аўтаматычныя карэкціруючыя рухі. У канцы я ўмудрыўся ўпасьці нагамі на краты, і разьбіў калені. Фэйл.

Мост у Злучаныя Штаты. Усярэдзіне на таблічках вісяць папярэджаньні прыгатаваць дакумэнты для прад’яўленьня уладам. Праход па мосце каштуе 50 цэнтаў.

Наркоманская крама. Навогул тут з гэтым капец што дзеецца, але больш падрабязна я напісаў пра гэта ў аповедзе пра Таронта.

Вуліца з атракцыёнамі.

Дом дагары нагамі.

Яшчэ нейкая вежа.

Атракцыёны.

Жылы раён.

Забаўляльны комплекс «Плянэта Галівуд». Глядзіце, тут таксама ёсьць алея зорак і шыльды з адбіткамі далоняў.

Лас-Ніяґарас.

Напэўна, забаўляльныя гарады падобныя адзін да аднаго прыкладна гэтак жа, як курортныя пасёлкі на беразе мора. Але ўсе гэтыя алеі зорак, казіно, ілюмінацыя, атракцыёны, ды яшчэ і вежа — мяне на ўспаміны прабіла :-)

Толькі там было лета, а тут — канец лістапада і халоднае дыханьне падступаючай зімы.