Сайт Юрыя Міхеда (a.k.a. juras14)

Зона адчужэньня. Чарнобыль.

Кіеўская вобласьць, Украіна, жнівень 2008
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

Дзякуй калектыву сайта Припять.ком за арґанізацыю паездкі..

Большасьць зьвестак, вядомых масаваму абывацелю аб чарнобыльскай Зоне адчужэньня, можна падзяліць на тры катэґорыі — «адна бабка сказала», «адна жоўтая ґазэта напісала» і «ў адной гарадской леґендзе гаворыцца». Сярод таго, што даводзілася чуць — і шырока распаўсюджаныя страшылкі («у Зоне немагчыма знаходзіцца без спэцыяльнага скафандра, інакш адразу памрэш ад прамянёвай хваробы», «дзяцей не будзе», або «там водзяцца двухгаловыя цяляты, четырехглазым сабакі і іншыя мутанты»), і вытанчаныя ўзоры бульварнага трызненьня («крымінальнікі з усіх краін былога СССР стварылі там міні-дзяржаву, якая жыве па паняцьцях, куды нават армія баіцца савацца, таму што яны там да зубоў ўзброеныя і страляюць па верталётах»).

Сёньня па Чарнобылі ёсьць шмат інфармацыі, але валодаюць ёй звычайна толькі тыя, хто адмыслова гэтай тэмай цікавіцца. Астатнія працягваюць верыць таму, што недзе прачыталі ці пачулі, не задумваючыся аб дакладнасьці.

Зона адчужэньня — закрытая тэрыторыя плошчай 2 044 квадратныя кілямэтры, створаная пасьля аварыі на Чарнобыльскай атамнай станцыі ў 1986 годзе, з мэтай высяленьня людзей з заражаных тэрыторый. Тэрыторыя наўпрост падпарадкоўваецца МНС Украіны, і зьяўляецца рэжымным аб’ектам, для ўваходу і перамяшчэньня па якім патрэбны спэцыяльны дазвол. На ўсіх ўездах знаходзяцца кантрольна-прапускныя пункты, сярод якіх найбольш вядомыя «Дзіцяткі», размешчаныя на дарозе з Кіева. Пры ўезьдзе ва ўсіх правяраюць дакумэнты і дазволы. На кожны аўтамабіль таксама патрэбны асобны пропуск.

КПП «Дыцяткі»

 

У зоне працуе шмат людзей, але пастаянна пражываюць там толькі невялікая колькасьць пажылых грамадзян, якія не пажадалі пакінуць свае хаты.

Сам горад Чарнобыль да аварыі быў проста невялікім райцэнтрам на поўначы Кіеўскай вобласьці. Да атамнай станцыі ён меў мала дачыненьня — Чарнобыльскай яна называлася толькі таму, што знаходзілася ў Чарнобыльскім раёне. Тым ня менш, менавіта гэтае імя стала сумна вядомым на ўвесь сьвет.

Чарнобыль на першы погляд здаецца зусім звычайным мястэчкам.

Вуліца Чарнобыля

 

У ім ёсьць звычайныя дамы, у якіх хтосьці жыве.

Будынак у Чарнобылі

 

Звычайныя прадпрыемствы.

Нейкае прадпрыемства

 

Звычайныя адміністрацыйныя будынкі (пошты, тэлефона і тэлеґрафа тут няма — на акне будынка вісіць табло, якое паказвае фон у розных былых населеных пунктах Зоны, а лісты ў Чарнобыль адпраўляюцца на індэкс суседняга Іванкоўскага раёна).

Былая пошта

 

Звычайныя алеі і клюмбы.

Клюмба

 

І звычайныя крамы, куды ўвечары ходзяць за півам.

Жылы будынак

 

Але гэта адчуваньне хутка расьсейваецца. Неўзабаве пачынаеш разумець, што горад хоць і жывы, але толькі часткова. Вуліцы не зараслі травой, але вельмі пустыя.

Дарога

 

Пусты і гарадзкі аўтавакзал. Рэдкія аўтобусы адсюль ходзяць толькі на Кіеў. Аўтамабіляў амаль няма.

Чарнобыльскі аўтавакзал

 

І ўжо не патрэбная такая вялікая заля чаканьня.

Заля аўтавакзалу

 

У дварах не гуляюць дзеці.

Чарнобыльскі двор

 

Знак «жылая зона» глядзіцца неяк недарэчна.

Жылая зона

 

На вуліцах няма рэкламы сотавых апэратараў, крам і бараў.

Проспект

 

Многія будынкі закінутыя.

Закінуты будынак

 

Іншыя, як былая сынаґоґа (да вайны семдзесят адсоткаў насельніцтва горада складалі габрэі), занятыя канторамі, па дзейнасьці неяк зьвязанымі з Зонай або радыяцыяй.

Былая сынагога

 

У парку славы Вялікай айчыннай вайны не гарыць вечны агонь. Аднак, парк значна больш адпавядае таму вобразу, які ў яго першапачаткова быў закладзены — тут ціха і сумна, няма сьмецьця і п’янае моладзі, гэтак звычайных для «нармальных» гарадоў.

Парк

 

Большасьць жыхароў, каля пятнаццаці тысяч, якія жылі тут да аварыі, пакінулі горад. Тым ня менш, у адрозьненьне ад большасьці іншых населеных пунктаў, Чарнобыль ня быў цалкам закінуты. Тут разьмяшчаецца адміністрацыя Зоны і розныя прадпрыемствы і цэнтры, тым ці іншым чынам зь ёй зьвязаныя. Кватэрныя дамы былі ператвораныя ў інтэрнаты, і работнікі зоны, якіх каля васьмі тысяч, жывуць у Чарнобылі вахтавым мэтадам — два тыдні дома, два ў Зоне.

 

Толькі некаторыя людзі, якія адмовіліся кідаць сваю хату, працягваюць пастаянна пражываць у рэжымным населеным пункце.

Жыхарка

 

Чалавеку звонку, які ня мае пропуску, проста хадзіць па вуліцах забаронена. За парадкам сочыць мясцовае РАУС. Злачыннасьці ў Зоне, праўда, практычна няма — ловяць, галоўным чынам, бамжоў, якія прабіраюцца сюды, імкнучыся пасяліцца ў кінутых хатах, і марадзёраў, якія жадаюць пажывіцца тым, што яшчэ засталося, у асаблівасьці мэталам (калі можна нядрэнна зарабіць, радыяцыя не палохае).

 

Асноўнае адзеньне насельнікаў Зоны — камуфляж. Людзі, як правіла, мужчыны ва ўзросьце ад 35 да 60 гадоў.

Жыхары

 

Як і ўсюды, радыяцыя разьмяркоўваецца нераўнамерна. Ёсьць месцы, дзе дазіметр паказвае 80 мікрарэнтґен, а ёсьць зусім чыстыя. Каб не капацца ў забруджанай радыёнуклідамі глебе, вадаправод і каналізацыя ў горадзе былі праведзеныя звонку.

Зьнешняя каналізацыя

 

Ускраіны Чарнобыля мёртвыя, старыя будынкі даўно пакінуты.

Закінутыя ўскраіны

 

Прыватныя хаткі са скрыўленымі платамі і пустымі вокнамі зарасьлі травой.

Закінутая хата

 

Побач з паркам Славы знаходзіцца мэмарыял тэхнікі, што ўдзельнічала у ліквідацыі наступстваў аварыі.

Тэхніка ліквідатараў

 

Сабраныя ў заліве заражаныя караблі і баржы праржавелі і затанулі. Калісьці іх было вельмі шмат, але большасьць была разрэзаная на мэталалом.

Затанулыя баржы

 

Каля пажарнай часткі стаіць помнік першым ліквідатарам, якія аддалі свае жыцьці .

Помнік пажарным

 

А ў мясцовым храме моляцца за супакой іх душаў.

Храм

 

У царкве я купіў абраз, называемы «Чарнобыльскім Спасам». Даволі цікавы сымбалізм гэтага абраза. Крыжападобнае дрэва, намаляванае у цэнтры — так званая «чарнобыльская хвоя». У другую сусьветную гэтае шматвяковае дрэва выкарыстоўвалася нацыстамі для катаваньня партызан, пасьля чаго стала помнікам. Пасьля аварыі яно загінула, апынуўшыся ў зоне найбольш моцнага заражэньня, аднак яго ня сталі зьнішчаць, як гэта было з астатнім лесам. Мёртвая хвоя прастаяла да дзевяностых гадоў. Калі яна ўпала, яе расьпілавалі і пакінулі ў адной з пуняў закінутае вёскі Новашапелычы.

Зорка, якая падае на атамную станцыю — зноска да разьдзелу 8 частак 10—11 адкравеньня Яна Багаслова (Апакаліпсісу): «Трэці анёл затрубіў, і ўпала зь неба вялікая зорка, палаючы, нібы сьветач, і ўпала на траціну рэк і на крыніцы вод. Імя гэтай зорцы «Палын»; і трэцяя частка вод зрабілася палыном, і многія зь людзей памерлі ад вод, таму што яны сталі горкія». Слова «чорнобиль», якое дало імя мястэчку, у перакладзе з украінскай як раз і пазначае «палын». Хоць гэтую вэрсію можна крытыкаваць аб’ектыўна, яна, тым ня менш, пакідае моцнае адчуваньне спраўджанага злавеснага прароцтва, з-за чаго і была ўключаная ў гэты абраз.

Ікона «Чарнобыльскі спас»