Захад ЗША 5. Сан-Францыска

Штат Каліфорнія, ЗША, верасень 2012
Google Мапы, Яндэкс.Мапы

У Сан-Францыска ўлюбляешся зь першага погляду (як у Пецярбург або Кіеў). Яго справядліва называюць самым неамэриканским месцам Амэрыкі — ён зусім не падобны на самую аднастайную краіну сьвету ні сваім зьнешнім выглядам, ні сваім унікальным спірытам.

Пачаць варта з таго, што клімат тут таксама ўнікальны. Горад знаходзіцца на 500 кілямэтраў на поўнач ад Лос-Анджэлеса, але справа тут не ў шыраце (бо гэта прыкладна шырата Турцыі) і нават ня ў тым, што побач праходзіць халоднае Каліфарнійскае цячэньне, а пераважныя вятры дзьмуць з акіяну. Сан-Францыска — мікракліматычныя зона. З-за таго, што ён з усіх бакоў акружаны вадой, тут заўсёды халаднавата і ветрана, а туманы зацягваюць горад амаль штодзень. Сюды заўсёды варта прыяжджаць зь цёплай вопраткай, незалежна ад часу года. Нам пашанцавала — у верасьні тут як раз найбольш цёпла і сонечна, але пасьля лас-вэгаскіх 40 і лос-анджэлескіх 30 градусаў мясцовыя 15 здаліся вядром халоднай вады, вылітым на галаву.

Знайсьці Каўчсёрфінг на 5 чалавек тут не атрымалася, таму нам прыйшлося падзяліцца. Я, Оля і Ілья спыніліся ў самым цэнтры горада ў прыемнага хлопца па імі Пэдра. У яго была вельмі чыстая і акуратная кватэра-студыя, і ў пляне зручнасьці гэта быў проста найчысьцейшы джэк-пот — ён нават забясьпечыў нас пасьцельнымі прыналежнасьцямі. Сам ён таксама быў такі акуратны і дагледжаны, што нагадваў гея (а можа і ня толькі нагадваў). Іншая Оля і Яна спыніліся ў значна больш хардкорным месцы, але гэта ўжо асобная гісторыя :-) Побач з нашым пяцізоркавым домам выявілася вялікае скапленьне бяздомных (паблізу знаходзілася царква, дзе іх бясплатна кармілі), што я нават баяўся за машыну, але бамжы былі цалкам мірныя, а непрыемнасьці мне прынесьлі муніцыпальныя ўлады — аказваецца, з 8 да 10 раніцы тут праводзілася ўборка вуліц, і стаянка ў гэты час была забароненая, але знака я ня бачыў, і атрымаў штраф у памеры

Памылка на сайце: немагчыма паказаць сьпіс валютаў, бо функцыя функция currencies() ня вызначаная. Крыварукі аўтар выпадкова зацёр патрэбны файл. Бэкапы, гіт - не, ня чулі :(

Па зразумелых прычынах, Даўнтаўн (цэнтр) — ня самы характэрны раён (хмарачосы ж усюды падобныя), хоць пэўны калярыт, які не дазваляе пераблытаць яго з чымсьці яшчэ, безумоўна прысутнічае.

Лепш за ўсё Сан-Францыска распазнаецца па пад’ёмам i спускам з пагоркаў (усяго іх 44).

Адзін з двух відаў гідрантаў.

Як і ў Санта-Барбары, бардзюры, побач з якімі забаронены прыпынак, афарбаваныя чырвонай фарбай.

І як усюды ў Каліфорніі, на іх заўсёды нешта напісана, а назва вуліцы заўсёды выціснутая ў цэмэнце побач з скрыжаваньнем (Не, ну як крута!). Жоўтыя пупырышкі для сьляпых пешаходаў таксама ёсьць усюды.

Квадратныя люкі.

Рамонт тратуара (у ЗША ня вельмі любяць плітку, але і асфальт не выкарыстоўваюць — тратуары часьцей за ўсё заліваюць бэтонам).

Слупок падвойнага прызначэньня.

Утульны тупічок.

Самы высокі будынак, пірамідальны хмарачос «Трансамэрыка». Раней на ім была аглядная пляцоўка, але яе зачынілі пасьля тэрактаў у верасьні 2001 году.

У цэнтры знаходзіцца найстарэйшы ў заходнім паўшар’і кітайскі квартал.

Ідэалягічнае супрацьстаяньне — бліжэй сьцягі Тайваня, крыху далей — КНР. Афіцыйна Тайвань лічыць сябе Кітаем, які часова страціў кантроль за асноўнай часткай тэрыторыі, якая патрапіла ў рукі камуністам. КНР лічыць Тайвань адколатай правінцыяй.

Нейкія кітайскія падлеткі зафарбоўваюць графіці на сьцяне. Мяркуючы па вялікай колькасьці адценьняў фарбы, гэтая сьцяна карыстаецца ў аматараў надпісаў папулярнасьцю, што вытлумачальна — быў бы куст, а варона знойдзецца. Праблема лепш за ўсё вырашаецца прадастаўленьнем паверхні прафэсійным графітчыкам, якія нанесьлі б на яе добрую карціну.

Самый известный вид общественного транспорта это, конечно же, канатный трамвай.

Канатная дарога існуе выключна як даніна традыцыям і турыстычны атракцыён — у мінулым былі спробы яе закрыьцця з-за нерэнтабельнасьці, але грамадзкая думка кожны раз выказвалася супраць ліквідацыі гарадскога сымбаля. Зьявілася яна яшчэ ў 1873 годзе, у якасьці замены трамваю на коннай цязе.

Прынцып яе дзеяньня такі — пад дарогай паміж рэек цягнуцца, рухаючыся, металічныя канаты, што прыводзяцца ў рух магутнымі электраматорамі (першапачаткова маторы былі паравымі, спажывалі нямерана вугалю і вылучалі нямерана дыму), якія знаходзяцца ў некалькіх канцах раёна, а ў кожным вагоне знаходзіцца спэцыяльны рычаг захопу. Праца машыніста («грыпэра», ад дзеяслова «to grip» — «захопліваць») заключаецца ў тым, каб, націскаючы рычаг, захопліваць канат, калі трэба ехаць, і адпускаць, калі трэба спыніцца, а таксама ў кіраваньні тармазной сыстэмай. Кіраваньне трамваем патрабуе значнага спрыту і фізычнай сілы — толькі траціна прэтэндэнтаў пасьпяхова праходзіць адбор.

Ёсьць таксама звычайныя, электрычныя трамваі, прычым вагоны якія толькі не трапляюцца, вось, напрыклад, такія рарытэты.

Яшчэ тут ёсьць тралейбусы. Для ЗША гэта вялікая рэдкасьць — па ўсёй краіне ёсьць толькі 5 гарадоў з тралейбуснымі сыстэмамі. Навогул, і для астатняга сьвету гэта даволі экзатычны від грамадзкага транспарту — з шасьцідзесятых гадоў XX стагодзьдзя ён паступова зьнікаў у разьвітых краінах, але ў СССР наадварот актыўна разьвіваўся, бо электраэнэргія была таннай і тралейбус атрымліваўся рэнтабельнейшым за аўтобус. Менавіта па гэтай прычыне ён такі папулярны ў Расіі і былых савецкіх рэспубліках, дзе кожны больш-менш буйны горад мае тралейбусную сыстэму.

Зразумела, нельга было абысьці самы вядомы сымболь гораду — вісячы мост. Залатымі варотамі называецца не сам мост, а праліў, праз які ён перакінуты. Ніжэй самы лепшы кадр, які ў мяне атрымаўся - у астатні час збудаванне хавалася ў тумане. Як і плаціна Гувэра, мост будаваўся ў трыццатыя гады, падчас Вялікай дэпрэсіі.

Ля ўваходу знаходзяцца экспанаты, якія распавядаюць аб яго гісторыі і якія паказваюць прынцып яго канструкцыі. Тут, у прыватнасьці, можна самастойна адчуць, як вышыня апоры ўплывае на сілу, неабходную каб нацягнуць кабэль. У ЗША папулярныя падобныя экспанаты, што наглядна і проста тлумачаць нейкія складаныя тэхнічныя аспэкты, што выключна карысна, бо разьвівае цікавасьць да ведаў і дапамагае разумець сьвет.

Уваход на кабэлі маста (92 см у папярочным перасеку) старанна агароджаныя (інакш людзі накшталт мяне ці Олі абавязкова рабілі спробы ўзыходжаньня). Фарбавальныя і рамонтныя работы праводзяцца на мосьце на штодзённай аснове, інакш моцная карозія хутка б яго разбурыла.

Мосту належыць сусьветны рэкорд па колькасьці самагубстваў — шанцы на выжываньне пасля ўдару аб ваду с 75-мэтровай вышыні практычна нулявыя (выжылыя звычайна моцна калечацца і тонуць у халоднай вадзе (у сярэдзіне пад мостам знаходзіцца западзіна глыбінёй больш за 100 мэтраў), альбо выносяцца цячэньнем у акіян). Самагубствы тут здараюцца прыкладна раз у 2 тыдні, а прама на мосьце вісяць тэлефоны даверу. Я адразу падумаў, што з гэтага моста было б клясна скокнуць у бэйсерском рыштунку, але ажыцьцявіць гэта досыць складана — берагавая ахова хутка вылавіць экстрэмала, пасьля чаго яму прад’явяць штраф тысяч гэтак у 10 даляраў. Кідаць што-небудзь ўніз таксама зьяўляецца адміністрацыйным правапарушэньнем.

Праезд — платны, але ўсё ж на захадзе ЗША платныя дарогі досыць рэдкія, у той час як на ўсходзе грошы патрабуюць пастаянна.

Былая турма Алькатрас (у перакладзе з гішпанскай — «пелікан»), дзе ўтрымліваліся асабліва небясьпечныя зьняволеныя (напрыклад, вядомы мафіёзны верхавод Аль Капонэ), і зь якой практычна немагчыма было ўцячы (адной з прычынаў была халодная вада і моцныя плыні ў заліве). У 1963 годзе яе закрылі, а праз 10 гадоў зрабілі ў ёй музэй.

З «Залатых варот» адкрываецца надзвычайны від на заліў, парк і горад.

Трохпавярховы Форт-Пойнт здаецца зусім маленькім.

Парк ідзе ўздоўж усёй паўночна-заходняй часткі Сан-Францыска.

Калі не зьвяртаць увагі на забараняючыя таблічкі, можна лазіць па скалах.

Надпісы, напэўна, спецыяльна прадубляваныя для прадстаўнікоў тых народаў, якія лічаць за гонар не прытрымлівацца прадпісаньняў (кірылічныя шрыфт тут як са скрынкі ня вельмі якаснага кітайскага тавару). Вось што мне не падабаецца на захадзе, дык гэта паранаідальная дакучлівая клопаты аб вашай бясьпецы — за буйкі не заплываць, уначы не купацца, на сьцяну не залазіць, з абрыву не глядзець. Толькі й можна, што хадзіць па агароджанай дарожцы з парэнчамі. Сумна. Хочацца ж хардкору і залязаньня на завадзкія трубы.

Таблічка, папераджальная аб тым, што жыхары таксама пільна сочаць за падазронай актыўнасьцю, і калі што, адразу тэлефануюць у паліцыю.

Найлепшы панарамны від адкрываецца з пагоркаў Твін-Пікс (да аднайменнага сэрыялу яны ніяк не дачыняюцца, назва проста перакладаецца як «вяршыні-блізьняты»).

Панарамная фатаграфія (яе можна пракруціць стрэлкамі). Зьлева знаходзіцца мост «Залатыя вароты» (яго дрэнна відаць з-за туману), у сярэдзіне — цэнтар гораду і мост Бэй-Брыдж, вядучы праз заліў у суседні Окленд.

Лук на фоне даўнтаўна (не пакідае пачуцьцё, што пасьля пералому і апэрацыі мая рука стала трохі крывой :-)

Дах аднога дома — двор іншага (як у Нэапалі).

У самой сярэдзіне горада знаходзіцца раён Кастра, адзін з самых вядомых гей-кварталаў сьвету.

Паколькі ён знаходзіцца ў цэнтры, нават проста перамяшчаючыся па горадзе, вы ў яго хоць раз да трапіце (па памеры, дарэчы, СФ не такі ужо і вялікі, на машыне тут навогул да ўсяго рукой падаць). Уздоўж вуліц разьвешаныя вясёлкавыя сьцягі (сымболь гонару ЛГБТ-супольнасьці).

Фуражак не хапае :-)

Сан-Францыска — адзін з самых талерантных гарадоў сьвету. У 2004 годзе тут упершыню ў ЗША дазволілі гомасэксуальныя шлюбы, аднак па запыце Арнольда Шварцэнэгера, які быў тады губэрнатарам, была ініцыяваная праверка гарадзкога закона на адпаведнасьць каліфарнійскай канстытуцыі. Судовыя цяжбы працягваюцца па гэты дзень, а выдача сьведчаньняў аднаполым парам то ненадоўга дазваляецца, то зноў прыпыняецца.

Наогул, я не разумею, якія матывы, акрамя састарэлых забабонаў, могуць кіраваць праціўнікамі аднаполых шлюбаў. Звычайна ўспамінаюць такія рэчы, як распуста, пэдафілія або СНІД, але гэта той выпадак, калі ня варта блытаць цёплае зь мяккім — схільнасьць да распусты або гвалту ніяк не зьвязаная з сэксуальнай арыентацыяй. Многія геі адмоўна ставяцца і да «парадаў каханьня», і да блазнаў накшталт баўгарскага сьпевака Азіса («Мразиш»), у той жа час і сярод гетэрасэксуалаў дастаткова і бабнікаў, і шлюх, і пэдафілаў, і ВІЧ паміж імі таксама перадаецца. «Прапаганда гомасэксуалізму» таксама нонсэнс — даўно даказана, што арыентацыя гэта прыроджанае (гетэрасэксуала нельга «сагітаваць» стаць геем, і наадварот, гея ці лесьбіянку нельга «вылечыць»). Нарэшце, даўно даказана, што адэкватныя гей-пары вырошчваюць зусім нармальных ў псыхалагічным дачыненьні дзяцей (праз штучнае апладненьне або ўсынаўленьне), якія не адчуваюць ніякіх праблем з сацыяльнай адаптацыяй, самаідэнтыфікацыяй і асабістымі адносінамі, чаго, у той жа час, нельга сказаць пра дзяцей гетэрасэксуальных бацькоў-атмарозкаў, маці-адзіночак ці, яшчэ горш, дзецяй, якія вырасьлі ў прытулках і дзіцячых дамах. Карацей кажучы, справа не ў арыентацыі, а ў тым, наколькі чалавек адэкватны, выхаваны, і якія ў яго маральныя нормы і прынцыпы. Навогул жа, не трэба лезьці ў чужое асабістае жыцьцё.

Акрамя Кастра, мы пабывалі ў Хейт-Эшбэры, які ў шасьцідзесятыя гады быў цэнтрам субкультуры гіпі (hippie). Праўда, цяпер іх там не засталося, акрамя пары ражаных, але на сапраўдных гіпі я ўдосталь нагледзеўся ў мінулым годзе ў Вашынгтоне — сярод удзельнікаў руху «Occupy DC» было шмат «дзяцей-кветак», якія, аднак, даўным-даўно адкрасавалі — калі табе 60, а ты ўсё ’шчэ носіш фенечкі, курыш каноплі і верыш у мір на зямлі, ўсеагульнае шчасьце і свабоднае каханьне, гэта ўжо клінічны выпадак).

Нейкія фрыкі танчаць на бітым шкле. На самай справе гэта толькі выглядае страшным, а навогул любы чалавек зможа і легчы на цьвікі, і прайсьціся па асколках — трэба толькі паслабіць ступню, адразу апускаць ўсю яе паверхню, рабіць гэта асьцярожна, і не наступаць на кавалкі, якія тырчаць лязом уверх і ня мяняюць свайго становішча пры ціску на іх (донцы і горлышкі бутэлек).

Сталыя пад’ёмы і спускі (на некаторых нават даводзілася панэрвавацца), прыгожыя і зграбныя домікі, якія стаяць ушчыльную адзін да аднаго.

Аўтамабілі на занадта стромкіх вуліцах ставяць бокам, каб не зношваліся тормазы.

Самая вядомая з такіх вуліц — знакаміты змеевыяўны канец Лямбард-стрыт. Цікава, што раён, дзе знаходзіцца гэты адрэзак, называецца Russian Hill — «рускі пагорак», у гонар рускіх могілак, што калісьці знаходзіўся тут. Рускія гэтыя былі не імігрантамі, а каляністамі (у двух гадзінах язды адсюль знаходзіцца Форт-Рос — самае паўднёвае паселішча, заснаванае нашымі суайчыньнікамі, якія рухаліся на поўдзень па амэрыканскім кантынэнце. Нажаль, ні адной з паўночнаамерыканскіх зямель не было наканавана застацца ў складзе Расіі).

Спуск па сэрпантыну быў не настолькі хвалюючым, як заезд на яго — трэба было каля дваццаці хвілін прастаяць у чарзе з жадаючых праехаць, прычым стаяць трэба было на досыць стромкім ўздыме. Пры націску на газ рухавік моцна павялічваў абароты, пры адпушчэньні тормазу машына пачынала каціцца назад, так што мне прыйшлося панэрвавацца (асабліва ад думак на тэму надзейнасьці тармазоў). Добра, што скрынка перадач была аўтаматычнай.

Сан-Францыска неверагодна прыгожы, па ім хочацца проста гуляць, фатаграфаваць, заходзіць у кафэ, і атрымліваць асалоду ад атмасфэры. Гэта горад для людзей з вытанчаным густам і шырокім сьветапоглядам, для тых, хто ўмее бачыць прыгажосьць.

Выгляд з назіральнай вежы Койт. Вежа расчаравала — уваход каштуе дорага, а назіральная пляцоўка навогул ніякая, вокны вузкія і зачыненыя тоўстым шклом. Не рэкамэндую.

Напрыканцы фігачым лукі ў парку ля Палаца зграбных мастацтваў.

* * *

Агульнае ўражаньне, якая засталася пасля наведваньня Сан-Францыска — надзвычайны горад, які патрабуе далейшага вывучэньня.

Абавязкова вернуся сюды ўвясну наступнага году.

* * *

Для мяне гэта была першая доўгая паездка, зьдзейсьненая ў такой вялікай кампаніі (звычайна я падарожнічаю адзін). Трэба сказаць, што гэта спадабалася мне значна больш, чым езьдзіць у адзіночку. Вядома, тэмп хоць і быў досыць хуткім, але ўсё ж павольней, чым гэта бывае ў мяне (звычайна я нашуся ледзь не бягом, а ў 8 раніцы ўжо дзесьці гуляю, у нас жа не атрымлівалася выходзіць з дому раней за 10—11 раніцы, а спаць мы клаліся не раней за гадзіны ночы), але гэта быў адзіны недахоп. Сама паездка атрымліваецца значна таньней, ды й некаторыя пытаньні можна зьняць са сваёй адказнасьці — напрыклад, у гэты раз мне навогул не прыйшлося турбавацца наконт жыльля. Але галоўная перавага заключалася ў тым, што езьдзіць так было нашмат весялей і цікавей. Хлопцы былі вельмі лёгкія ў зносінах, а нашыя погляды адносна таго, як трэба вандраваць, супадалі, таму зь імі было вельмі выдатна, і ўражаньні ад гэтай паездкі былі такімі яркімі менавіта дзякуючы ім. А яшчэ я быў вельмі рады бліжэй пазнаёміцца ​​зь вельмі цікавым і разумным чалавекам, якога да гэтага ведаў толькі аддалена.

За гэтыя сем дзён мы праехалі 1891 кілямэтр (агульны час у шляху склаў больш за суткі), паглядзелі 8 гарадоў і іншых месцаў, кожны з нас зрабіў не адну тысячу фатаграфіяў (як напісаў Ілья, «ўвесь тыдзень ня спускалі палец з кнопкі фотаапарата»). З Оляй і Оляй мы яшчэ патусілі ў Нью-Ёрку, а дачакаўшыся вяртання Ільі з Чыкага, учатырох на пару дзён зьездзілі ў Вашынгтон (пра што напісанае асобнае апавяданьне). Але што да гэтага падарожжа, то яно на гэтым скончылася.